متولدین ۱۹ ژوئن سینما ، تئاتر و موسیقی؛ سلمان رشدی

چهارمین اثر وی آیات شیطانی اعتراضاتی را در کشورهای اسلامی برانگیخت. پس از آن، فتوای صادره روح‌الله خمینی مبنی بر ضرورت کشتن وی، باعث شد تا سلمان رشدی سالیان درازی به زندگی مخفیانه روی آورد و تنها در مناسبت‌های خاص در انظار ظاهر شود.

آثار رشدی همواره با استقبال منتقدان ادبی رو به رو شده‌است و وی بارها برندهٔ جوایز ادبی نظیر وایت‌برد (۲ بار)، بوکر داستان، بوکر بوکرها، جایزه شورای هنر، اتحادیه انگلیسی‌زبانان و نویسنده سال بوده‌است.

زندگی شخصی

وی نیمه شب پنجشنبه ۱۹ ژوئن ۱۹۴۷ در شهر بمبئی در هند و در خانواده‌ای مسلمان به دنیا آمد. پدر او بازرگانی هندی است. سلمان رشدی در دانشگاه کمبریج تحصیل کرده‌است و در حال حاضر تبعهٔ بریتانیا است

فتوای قتل
مقالهٔ اصلی: مجادله آیات شیطانی

«بسمه تعالی. انا للَّه و انا الیه راجعون. به اطلاع مسلمانان غیور سراسر جهان می‌رسانم مؤلف کتاب «آیات شیطانی» -که علیه اسلام و پیامبر و قرآن، تنظیم و چاپ و منتشر شده‌است-همچنین ناشرین مطلع از محتوای آن، محکوم به اعدام می‌باشند. از مسلمانان غیور می‌خواهم تا در هر نقطه که آنان را یافتند، سریعاً آن‌ها را اعدام نمایند تا دیگر کسی جرئت نکند به مقدسات مسلمین، توهین نماید و هر کس در این راه کشته شود، شهید است ان شاء الله. ضمناً اگر کسی دسترسی به مؤلف کتاب دارد؛ ولی خود، قدرت اعدام او را ندارد، او را به مردم، معرفی نماید تا به جزای اعمالش برسد؛ و السلام علیکم و رحمه الله و برکاته. روح‌الله الموسوی الخمینی‌».

به عقیدهٔ برنارد لوئیس، خمینی در صادر کردن این فتوا و تشویق مسلمانان به کشتن سلمان رشدی به شکل قابل ملاحظه‌ای از سنّت رایج اسلامی فاصله می‌گرفت. به گفته لوئیس به صورت تاریخی اکثریت فقها معتقدند که شخصی که به ارتداد متهم می‌شود باید به محکمهٔ قضاوت آورده شود، اتهام او بیان شده و سپس فرصت دفاع به او داده شود. پس از طی همه این مراحل، قاضی حکم را در مورد او صادر می‌کند. وجود این مراحل لازم است زیرا به گفتهٔ لوئیس هدف فقه اسلامی اجرای عدالت و قانون است و نه اعلام حکم بدون محاکمه و ایجاد ترس در میان افراد. اما دیدگاه فقها این بوده‌است که توهین یک مسلمان به پیامبر اسلام آنقدر بزرگ است که نیازی به برپایی دادگاه نیست. این گروه نظر خود را بر پایه حدیثی (که صحتش مورد اختلاف است) قرار می‌دهند که محمد در آن اعلام می‌کند که «هر کسی که به من توهین بکند و مسلمانی آن را بشنود، باید فوراً شخص توهین‌کننده را بکشد.» بگفته لوئیس حتی در بین فقهایی که صحت این حدیث را می‌پذیرند، اختلاف نظر وجود دارد و برخی از آن‌ها صدور حکم کشتن بدون انجام تشریفات را حرام دانسته و معتقدند کسی که کشتن را مرتکب شود باید خود مجازات شود. گروه دیگر از این اقلیت فقها به این نکته اشاره می‌کنند که بر اساس حدیث ذکر شده کشتن شخص توهین‌کننده به محض شنیدن توهین، نه اینکه توصیه شده باشد بلکه واجب است و انجام ندادن آن گناه محسوب می‌شود. به گفته لوئیس حتی محافظه کارترین و پرشدت‌ترین فقها که رأی به کشتن کسی که در حضور و روبروی مسلمانی به محمد توهین می‌کند را می‌دهند، تا آن حد پیش نمی‌روند که حکمی راجع به درخواست برای کشتن کسی که در کشوری دیگر گزارش توهینش آمده را بدهند. بدین سان دیدگاه خمینی در تاریخ اسلام کم‌سابقه است.

ترور و زندگی مخفیانه

در پی صدور فتوای کشتن توسط روح‌الله خمینی و اعلام آمادگی برخی مسلمانان در نقاط مختلف جهان، وزارت کشور بریتانیا مسئولیت حمایت از سلمان رشدی که شهروندی و اقامت انگلستان را داشت، برعهده گرفت و با گماردن محافظان دولتی از وی حمایت کرد.

مصطفی مازح از اعضای حزب‌الله لبنان، از جمله کسانی بود که برای کشتن رشدی اقدام کرد و در هنگام بمب‌گذاری در یک هتل در پدینگتون مرکز لندن، به خاطر نابه‌هنگام عمل کردن بمب، کشته شد. شرکت هواپیمایی بریتیش ایرویز، حضور سلمان رشدی را در هواپیماهای خود تا سال ۱۹۹۸ ممنوع اعلام کرد ایرکانادا (Air Canada) نیز از لحاظ امنیتی ممنوعیت‌هایی برای سلمان رشدی در نظر گرفت.

ترور برخی از مترجمان و ناشران کتاب‌های او

سلمان رشدی نویسنده بریتانیایی هندی‌تبار به اتهام توهین به مقدسات اسلامی از سوی سید روح‌الله خمینی به مرگ، محکوم شد که بعدها توسط سید علی خامنه‌ای، مورد تأکید قرار گرفت.

در ۱۹۹۱ میلادی، هیتوشی ایگاراشی، مترجم کتاب آیات شیطانی به ژاپنی، در تسوکوبا، ایباراکی و در دانشگاهی که تدریس می‌کرد، به دست اسلام‌گرایان، ترور و کشته شد.
همچنین مترجم ایتالیایی کتاب در میلان، مورد ضرب و شتم و ضربات چاقو قرار گرفت.
در ۱۹۹۳، ویلیام نیگارد ناشر نروژی کتاب، به ضرب گلوله، کشته شد.
سی و هفت نفر از کسانی که برای سخنرانی مترجم بخش‌هایی از کتاب به ترکی یعنی عزیز نسین، طنزپرداز شناخته‌شده، گرد آمده بودند، در هتل محل تجمع در سیواس ترکیه به آتش کشیده شده و جان باختند.

دریافت لقب شوالیه

وی در ژوئن سال ۲۰۰۷، از الیزابت دوم، ملکه پادشاهی متحده، به پاس خدماتش به عالم ادبیات، لقب شوالیه دریافت کرد.  این اقدام باعث واکنش‌های گسترده مثبت و منفی در کشورهای مختلف ازجمله در برخی محافل داخلی انگلیس شد. در همین ارتباطات سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران با محکوم کردن این اقدام، در کنفرانسی خبری در تهران گفت: «مدال دادن به یکی از منفورترین چهره‌ها در جهان اسلام، نمونه بارزی از ضدیت با اسلام در میان مقامات ارشد بریتانیاست».

جوایز

جایزه بوکر
جایزه یادبود جیمز تیت بلک
جایزه اتحادیه انگلیسی‌زبان
نشان شوالیه[۱۵]

آثار

نخستین کتاب سلمان رشدی، گریموس، در سال ۱۹۷۵ به چاپ رسید که مورد استقبال مردم قرار نگرفت. گریموس شکل تغییریافتهٔ واژهٔ «سیمرغ» است.

دومین اثر او کتاب بچه‌های نیمه‌شب است که در سال ۱۹۸۱ منتشر شد. برندهٔ جایزه بوکر شد و سال‌ها بعد در سال ۱۹۹۳ برندهٔ جایزه بوکرِ بوکرها شد که به این معنی بود که این کتاب بهترین اثر از میان رمان‌های برنده جایزه بوکر در ۲۵ سال اول اعطای این جایزه است. بچه‌های نیمه‌شب را مهدی سحابی به فارسی ترجمه کرد

کتاب شرم نیز با ترجمهٔ مهدی سحابی در سال ۱۳۶۴ خورشیدی برندهٔ جایزهٔ بهترین رمان خارجی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران نیز شد.

چهارمین اثر رشدی کتاب جنجالی آیات شیطانی است که در کشورهای ایران، هند، پاکستان، بنگلادش، مصر و آفریقای جنوبی رسماً ممنوع اعلام شده‌است

پس از آن کتاب‌های متعددی از وی منتشر شد که زمین زیر پایش (۱۹۹۹)، خشم (۲۰۰۱) و دلقک شالیمار (۲۰۰۵) از آن جمله‌اند.

سبک روایی رشدی را از گونه رئالیسم جادویی می‌دانند  رمان بچه‌های نیمه‌شب تم‌هایی از طبل حلبی گونتر گراس را در خود دارد که رشدی آن را الهام‌بخش نوشتن کتاب می‌داند. آیات شیطانی نیز به وضوح وامدار مرشد و مارگریتا اثر میخائیل بولگاکف روسی است

کتاب‌شناسی

رمان‌ها

گریموس (۱۹۷۵)
بچه‌های نیمه‌شب (۱۹۸۱)
شرم (۱۹۸۳)
آیات شیطانی (۱۹۸۸)
هارون و دریای قصه‌ها (۱۹۹۰)
آخرین آه عرب مغربی (۱۹۹۵)
زمین زیر پایش (۱۹۹۹)
خشم (۲۰۰۱)
شالیمار دلقک (۲۰۰۵)
افسونگر فلورانس (۲۰۰۸)
دو سال و هشت ماه و بیست و هشت شب (۲۰۱۵)
کاخ زرین (۲۰۱۷)
کیشوت (۲۰۱۹)

مجموعه‌ها

بی‌خانمان به میل خود (۱۹۹۲، به همراه آر. جاب‌والا و وی. اس. نایپل)
شرق، غرب (۱۹۹۴)
بهترین داستان کوتاه‌های آمریکایی (۲۰۰۸، به عنوان ویراستار مهمان)

کتاب‌های کودکان

هارون و دریای قصه‌ها (۱۹۹۰)
لوکا و آتش زندگی (۲۰۱۰)

جستارها و کتاب‌های غیرداستانی

لبخند یوزپلنگ: سفری به نیکاراگوا (۱۹۸۷)
وطن‌های خیالی: جستار و نقد ۱۹۸۱–۱۹۹۱ (۱۹۹۲)
شرق غمگین است (۲۰۰۴)

آثار ترجمه شده به فارسی

شرم. ترجمهٔ مهدی سحابی. تهران: تندر، ۱۳۶۴
بچه‌های نیمه شب. ترجمهٔ مهدی سحابی. تهران: تندر، ۱۳۶۳
آیه‌های شیطانی. ترجمهٔ روشنک ایرانی. بی‌جا: بی‌نا، ۱۳-.
هارون و دریای قصه‌ها. ترجمهٔ سینا سلیمی، برگردان آزاد اشعار اسماعیل خوئی

لینک کوتاه مطلب : https://comingsoonmusic.ir/?p=58586