بررسی ریشه‌های سیاسی کی-پاپ/ قدرت نرم کره‌جنوبی چگونه عمل می‌کند؟

با هر شاغول و معیاری که بررسی کنیم، گروه کی-پاپ «بی‌تی‌اِس» محبوب‌ترین گروه موسیقی در جهان است. این گروه، رکوردهای فروش و تعامل مخاطبان را شکسته‌اند، در جدول‌های رده‌بندی جهان و آمریکا بالا رفته‌اند، و پایگاه هواداری عظیمی را پایه‌گذاری کرده‌اند.در سال ۲۰۲۰، موزیک ویدئوی انگلیسی این گروه با عنوان «دینامیت» به اولین آهنگ کی-پاپی تبدیل شد که در جدول ۱۰۰ موسیقی برتر وبسایت بیلبورد از رده اول روند خود را آغاز کرد.

اما بی‌تی‌اِس تنها گروه محبوب کی-پاپ نیست. کی-پاپ – موسیقی کره‌ای که با ترکیب ژانرهای پاپ، هیپ-هاپ، و دَنس، مدلی بسیار همه‌گیر از سرگرمی را ایجاد می‌کند – در حال فوران است. طی یک دهه گذشته، تعداد بی‌شماری از گروه‌های کی-پاپ، یا گروه‌های آیدل، محبوبیت عظیمی در سرتاسر جهان به‌دست آورده‌اند.

در سال ۲۰۱۹، بلک‌پینک به اولین گروه تماماً دختر کی-پاپ تبدیل شد که در جشنواره کوچِلا اجرا کردند.گروه پسرانه اِن‌سی‌تی برای انتخاب جدیدترین عضوشان در حال ساخت یک برنامه واقع‌نما در آمریکا هستند.صداهای گیرا و حرکات موزون دقیق کی-پاپ بطور فزاینده‌ای در همه‌جا دیده می‌شود، و ارزش تولید متمایز آن نیز اثرگذاری عمیقی بر صحنه جهانی پاپ داشته است.

کی-پاپ بخشی از هالیو (به معنای «موج کره‌ای) است. این اصطلاح به صادرات و جهانی‌سازی سرگرمی و فرهنگ کره‌ای اشاره دارد که در اواخر دهه ۱۹۹۰ آغاز شد. این موج به محبوبیت جهانی همه‌چیز منجر شده است؛ از گروه‌های آیدل و محصولات آرایشی و بهداشتی گرفته تا بازی‌های ویدئویی.

هالیو از ناکجاآباد نیامده است. آغاز این موج، راهبرد فکر شده حکومت کره در پاسخ به تغییرات اقتصاد جهانی بود؛ و اوج‌گیری آن را می‌توان بطور مستقیم به نقش اقتصادی، جغراسیاسی، و فرهنگی کره در قرن بیستم منتسب کرد.پس از پایان اشغال کره از سوی ژاپن در سال ۱۹۴۵، جنگ کره مجدداً پای خارجی‌ها را به این کشور باز کرد و نیروهای آمریکایی در سرتاسر کره جنوبی مستقر شدند.خاستگاه‌های کی-پاپ اغلب به این دوره نسبت داده می‌شود؛ در زمانی که گروه‌های موسیقی کره‌ای برای سربازهای آمریکایی موسیقی پاپ متأثر از غرب اجرا می‌کردند.

پس از جنگ کره، ژنرال دیکتاتور پارک چونگ-هی – به تشویق آمریکا که در آن زمان (و حتی امروز) در کره حضور نظامی داشت – سرمایه‌گذاری بر صنعتی‌سازی سریع کره جنوبی را آغاز کرد. صنایع سرگرمی به شدت از سوی رژیم مورد سانسور و بی‌اعتنایی قرار گرفت.پس از ترور پارک، کره در دهه‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ تغییرات را آغاز کرد، و همزمان با مدرن‌سازی صادرات فرهنگی خود را پرورش داد. ابرشرکت‌هایی نظیر سامسونگ سرمایه‌گذاری در فیلم‌سازی کره را آغاز کردند.سپس در ۱۹۹۴، شورایی در دولت کره جنوبی یک گزارش جالب توجه منتشر کرده و در آن تصریح کرد که یک فیلم بلاک‌باستر – مثالش پارک ژوراسیک بود – می‌توان به تنهایی فروشی بیش از یک میلیون خودروی ساخت کره داشته باشد.

این ظرفیت سودآور پس از بحران مالی ۱۹۹۷ آسیا و زمانی که کره جنوبی ناگهان با فلاکت اقتصادی و اعتراضات مردمی به‌منظور درخواست کمک مالی از نهادهای بین‌المللی مواجه شد، اهمیت بسیار زیادی پیدا کرد.کیم دای-جونگ در مراسم تحلیف ریاست جمهوری ۱۹۹۸ می‌گوید: «ما باید انرژی‌مان را صرف جهانی‌سازی فرهنگ کره کنیم … گردشگری، صنعت بصری، و کالاهای ویژه فرهنگی گنجینه‌ای هستند که بازاری نامحدود دارند.»

این آغاز هالیو و کی-پاپ بود. دولت کره جنوبی نیز در جهت کمک به توسعه این جریان، به‌منظور تبلیغ فیلم‌ها، محصولات سرگرمی، بازی‌های ویدئویی، و موسیقی، برای غول‌های صنعت بودجه و مزایا تأمین می‌کند. این حمایت دولتی مختص کره نیست: بسیاری از کشورهای دیگر در شرایط سازندگی – نظیر طرح «توافق جدید» روزوِلت در دوران رکود بزرگ آمریکا یا بازسازی میلتون کینز در بریتانیای پساجنگ – اقدامات مشابهی را انجام داده‌اند.

در هر دوی این طرح‌ها ارائه یارانه به حوزه هنر به‌عنوان راهی برای تقویت رشد اقتصاد دیده شده‌اند. همانند کشورهای فوق‌الذکر، این تغییر رویه اقتصادی برای کره مثمر ثمر بود: تا سال ۲۰۱۸، ارزش صنعت سرگرمی این کشور ۴.۵ میلیارد دلار برآورد شده است. اما اثرگذاری کی-پاپ صرفاً جنبه مالی ندارد. جنبه دیگر این اثرگذاری، فرهنگی است. طبق گزارش مؤسسه تحقیقات هیوندای، در سال ۲۰۱۷ از میان هر ۱۳ گردشگری که به کره جنوبی سفر کرده‌اند ۱ نفر دلیل سفرش را گروه بی‌تی‌اِس عنوان کرده است.

کی-پاپ را می‌توان به‌عنوان منبع قدرت نرم کره توصیف کرد؛ یا به عبارت دیگر توانایی یک کشور در اعمال قدرت جهانی از طریق جذابیت و کشش، بجای استفاده از ابزارهای نظامی و اقتصادی. هالیو پیش از این مسیر خود را به سمت سیاست نیز پیدا کرده است. آیدل‌ها در نشست تاریخی بین رهبران کره جنوبی و شمالی در سال ۲۰۱۸ اجرا کردند.

موارد ذکر شده به گوش طرفداران فرهنگ عامه آمریکایی آشنا است. ایالات متحده نیز به شدت به اثرگذاری قدرت نرم سیاسی اتکا دارد و پس از جنگ جهانی دوم به‌منظور صدور ملی‌گرایی آمریکایی به اقصی نقاط جهان، در هالیوود و دیگر قالب‌های سرگرمی سرمایه‌گذاری کرده است. به همین دلیل است که متفکرین و کارشناسان تلویزیونی آمریکا، اوج‌گیری جهانی کی-پاپ را به‌عنوان نشانه‌ای از افول سلطه فرهنگی آمریکا تلقی می‌کنند.

البته خاستگاه دولتی هالیو مانعی بر سر راه سرگرم‌کنندگان کره‌ای به‌منظور استفاده از پلتفرم‌هایشان برای رساندن صدای مردم نبوده است. خواننده معروف سای، در آهنگ پرطرفدار خود با عنوان «گانگنام استایل» (۲۰۱۲) با زیرکی شکاف طبقاتی کره را دستمایه طنز قرار می‌دهد. سای در سال‌های ۲۰۰۲ و ۲۰۰۴، در تظاهرات ضد آمریکایی علیه جنگ عراق و قتل غیرعمد دو دختر مدرسه‌ای توسط خودروی ارتش آمریکا که در کره جنوبی مستقر بودند، اجرا داشت که البته نهایتاً پس از به شهرت رسیدن در آمریکا بابت آن عذرخواهی کرد.بی‌عدالتی اقتصادی یکی از درون‌مایه‌های پرتکرار در فیلم‌های بونگ جون-هو کارگردان فیلم برنده اسکار «انگل» (۲۰۲۰) بوده است. هنرمندان کی-پاپ همچنین در پی حملات ماه مارس امسال در آتلانتا که منجر به کشته شدن چندین زن آسیایی‌تبار شد، نسبت به جرایم نفرت‌محور علیه آسیایی‌تباران موضع گرفته‌اند.

اما اوج‌گیری کی-پاپ مسیر را برای شکل دیگری از قدرت نیز هموار کرده است: خود هوادارن. هوادارن کی-پاپ در میان وفادارترین هواداران جهان هستند و تمام تلاش‌شان را می‌کنند تا آیدل‌هایشان جدول‌های رکورد فروش و پخش اینترنتی را قبضه کنند. آن‌ها همچنین مسیر را برای فعالیت‌های سازمان‌یافته سیاسی هموار کرده‌اند؛ در جریان انتخابات ۲۰۲۰ آمریکا، هواداران کی-پاپ ادعا کردند که با ثبت‌نام چند هزار نفری برای دریافت بلیت گردهمایی دونالد ترامپ و عدم شرکت در آن، جمعیت حاضرین را به شدت کاهش دادند.

همچنان‌که پایگاه‌های هواداری در حال تبدیل شدن به قوایی مستقل هستند، هواداران تسویه حساب با مسئله نژادپرستی در میان خودشان و همچنین گفتمان گسترده‌تر کی-پاپ و تصاحب فرهنگیِ فرهنگ سیاه‌پوستان را آغاز کرده‌اند.و باتوجه به آشنایی هواداران جدید بین‌المللی با کی-پاپ و فرهنگ کره، به نظر می‌رسد هالیو نیز به رشد خود ادامه بدهد. فهم ریشه‌های این صنعت در درک قدرت کشش و جذابیت امروز این ژانر نقشی محوری دارد.