مراسم آیینی زار گونه ای موسیقی درمانی است
به گزارش کامینگ سون موزیک: عضو هیأت علمی گروه پژوهشی هنرهای سنتی پژوهشگاه میراث فرهنگی، موسیقی زار را نوعی موسیقیدرمانی که در حاشیه جنوب کشور به شکل فعالی دنبال می شود، عنوان کرد و گفت: در برخی نقاط جهان موسیقیدرمانی بهعنوان یک روش مؤثر برای درمان بیماریهای روحی مطرح است
«موسیقی و مراسم آیینی زار » در مقام گونهای از موسیقی درمانی است، این مراسم زار را باید بهعنوان یک مراسم سنتی باستانی و یک نوع روش تخلیه فشارها و بیماریهای روحی شمارده شود؛ هرچند شاید از منظری این مراسم کهن افیون مردم ضعیف و سادهاندیش نیز معرفی شود.
طلایه رویایی عضو هیأت علمی گروه پژوهشی هنر های سنتی پژوهشگاه و مجری طرح بررسی موسیقی و مراسم آیینی زار ، با اعلام این خبر گفت: حاشیۀ خلیج فارس دارای تنوع موسیقایی بسیار گستردهای بوده که در بیشتر موارد در ارتباطی تنگاتنگ با مراسم آیینی آن شکل گرفته و رواج پیدا کرده است.
او افزود: این پژوهش با در نظر داشتن نقش آیین و موسیقی آیینی بر زندگی و باورهای مردم سواحل جنوب، به مراسم زار می پردازد که موسیقی و آیینهای ویژهاش به آن خصلتی جادویی می بخشد، به طوری که انتظار درمانگری و شفابخشی ازآْن میرود و در حقیقت به گونه های موسیقی درمانی تبدیل میشود.
این پژوهشگر تصریح کرد: با توجه به دورشدن علوم انسانی از باورها و سنتها به بهانۀ خرافی و غیر عقلانی بودن، خطر از بین رفتن آیین هایی از این دست با تمامی جنبه های مثبت و منفیاش وجود دارد، به همین دلیل یکی از اهداف گروه پژوهشی هنرهای سنتی پژوهش پیرامون این گونه سنن و آیینها در جهت معرفی دقیقتر و مطالعۀ عمیقترآنها است.
رویایی اظهار داشت: در فرض این پژوهش مراسم زار، آیینی با هدف خارج کردن بادها و هواهایی که در حقیقت روان پریشی هایی اند که بر اثر زندگی سخت و پرمرارت، اهالی جنوب و وابستگی این زندگی به طبیعت عجیب متلون دریا، دچارش می شوند است. مراسم زار جدا از جزییات آیینی مبتنی بر انواع موسیقی کوبهای و نوعی حرکات موزون متناسب با آن است که میتواند آن را به مثابه گونه های موسیقی درمانی در نظر گرفت.
عضو هیأت علمی گروه هنر های سنتی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری اظهار داشت: از نظر مردم بومی جنوب بادها قدرت هایی اند، که دنیای درون خاک و برون خاک همه در اختیار آنها است و تمام موجودات خیالی و همۀ آنهایی که به چشم نمیآیند، پریها دیوها ،ارواح نیک و بد، همه باد یا خیال یا هوا هستند و آدمها اسیر و شکار بادهایی اند که خوب یا بادهایی که بد هستند.
وی خاطرنشان کرد: سواحل و جزیره ها مسکن این بادهاست بیشترشان از آفریقا و هند و عده ای دیگر از عربستان و جزایر می آیند و هر کسی دچار این بادها شود باد او را مرکب خود ساخته است.
او با بیان اینکه اغلب سیاهان و جاشوان و فقرا گرفتار زار میشوند ابتلا به یکی از زارها با علائم بهخصوصی شروع میشود تصریح کرد: مثلاً باد «متوری» با حمله قلبی، «دینگ مارو» با سر درد و چشم درد، «بو مریم» با کمر درد و «دای کتو» با بیحرکتی و در خود فرورفتگی (اُتیسم) طبیب قادر به معالجۀ این ناراحتیها نیست و تنها بابا یا مامای زار که همیشه سیاه هستند میتوانند مبتلایان را علاج کنند.
شخص مبتلا را “مرکب” یا “فرس” میگویند و بابا یا ماما کسی است که ابتدا خودش مرکب چندین زار و چندین باد مختلف بوده و در اثر مرور زمان و ممارست و قدرتی که به دست آورده، توانسته بر باد مسلط و سوار شود.
او موسیقی زار را موسیقی‌ای با تم آفریقایی دانست و افزود: سازهای مراسم زار هم‌زمان با ورود سیاهپوستان آفریقایی، به جزیرۀ خارک آورده و برای هر زار مجلسی بهخصوص و دهلهای خاصی لازم است.
این پژوهشگر با اشاره به اینکه جنوب و سواحل دریاهای جنوب، شکارگاه مساعدی برای جنون ، پریشانیها و آشفتگیهای روانی است ،گفت: در افتادن با دریا و ترس از گرسنگی و بیآبی و آن همه بیماری و مرگ و میر، خستگی کار و زندگی یک‌نواخت ساحلنشینان را دچار آن‌چنان خمودگی کرده که همه با هم و دور از هم، با خویشتن مشغولاند و برای رهایی از این وضع، جمع شدن دور هم و پناه بردن به جمع و محبت دیدن را تنها راه چاره دیدهاند و چنین بوده که آداب و مراسم زار و«اهل هوا»، آن‌چنان سریع بین مردم آن حواشی نفوذ کرده است.
این پژوهشگر اظهار داشت: مراسم زار را باید بهعنوان یک مراسم سنتی باستانی و در نهایت بهعنوان یک نوع روش تخلیۀ فشارها و بیماریهای روحی پاس داشت، هرچند شاید از منظری این مراسم کهن افیون مردم ضعیف و سادهاندیش باشد که به‌جای ریشهیابی مشکلات‌شان دست به دامان خرافات شده اند.
او خاطرنشان کرد: اما نگاه این پژوهش به این مراسم نه از چنین منظری بلکه بررسی آیینی است که علیرغم درست یا غلط بودن، کارکردی شبیه به موسیقی درمانی دارد
لینک کوتاه مطلب : https://comingsoonmusic.ir/?p=26996
