موسیقی نواحی بدون دوبیتی چیزی برای گفتن ندارد

به گزارش کامینگ سون موزیک:  سیزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران هفته‌ گذشته در حالی برگزار شد که کرمان و اکثر نقاط کشور در وضعیت قرمز کرونا قرار داشتند و روزهای بحرانی را می‌گذراندند و برگزاری جشنواره در این شرایط که به گفته‌ مسولان با تعداد محدود و رعایت تمام پروتکل‌ها برگزار شد می‌توانست در روحیه مردم تاثیرات زیادی داشته باشد، اما جشنواره‌ای که در ادوار گذشته شور و نشاط زیادی در شهر ایجاد می‌کرد با سردی و در سکوتی ناخواسته برگزار شد و فقط محدود به فضای مجازی شد که آن‌جا هم مخاطبان زیادی نداشت.

برای پی بردن به چند و چون این دوره‌ از جشنواره موسیقی نواحی به سراغ “فواد توحیدی” که چهره‌ شناخته شده‌ای در موسیقی نواحی و یکی از اعضای شورای علمی جشنواره و کارشناس موسیقی است رفتم تا او برایم از حال و هوای جشنواره بگوید او که عرق خاصی به این جشنواره دارد تمام قد پای کیفیت جشنواره ایستاد و گاه در دفاع از جشنواره تند شد و نشان داد که بی جهت نیست در این سال‌ها یک تنه پژوهش‌های زیادی درباره‌ موسیقی نواحی انجام داده و پای جشنواره ایستاده، صحبت‌های او را درباره‌ سیزدهمین جشنواره موسیقی نواحی را بخوانید.

شما به عنوان کسی که سال‌ها تجربه جشنواره نواحی را داشتید جشنواره امسال را در شرایط کرونایی چه طور دیدید؟

با توجه محدودیت‌هایی که داشتیم به نظرم جشنواره با بهترین حالت ممکن برگزار شد و چون مخاطب از نزدیک امکان دیدن اجراها را نداشت، گروه تصویربرداری با چند دوربین و با کیفیتی بسیار مطلوب کارها را ثبت و ضبط کردند و در کنار پخش لایو، شبکه جام جم هم اجراها را به صورت زنده برای مخاطبان خارج از ایران پخش کرد و مصاحبه‌هایی هم توسط انجمن موسیقی ایران و صدا و سیمای کرمان با هنرمندان در همان محل انجام شد.

صبح‌ها هم گروه‌ها به نقاط دیدنی کرمان برده می‌شدند و آثاری را با تصاویر این اماکن و موسیقی آنها تصویربرداری می کردند که به تدریج پخش می‌شود. مجموعه مقالاتی هم با موضوع دوبیتی‌خوانی در کتابی چاپ خواهد شد و فیلم‌های مستندی هم از هنرمندان نواحی به زودی در خود محل زندگی آنها تولید خواهد شد. دیگر این‌که در این دوره قبل از اجراها توضیحاتی توسط کارشناسان داده شد تا مخاطب را تا اندازه‌ای با ظرایف اجرا آشنا کنند و جنبه‌ آموزشی هم داشته باشد.هیات علمی و دبیر جشنواره تصمیم گرفتند که کمی روی این مساله هم کار شود.

از خصوصیات بارز موسیقی نواحی مردمی بودن آن است و اینکه از دل مردم هر منطقه آمده و این جشنواره را در ادوار گذشته پرشور می‌کرد اما امسال به دلیل شرایط کرونا و مجازی بودن جشنواره رونقی نداشت و سوت و کور بود نظر شما چیست؟

مسلما وقتی مخاطب را از یک اجرای هنری بگیریم اصل مساله را از دست داده‌ایم، اما جشنواره امسال حسن های دیگری داشت از جمله اینکه برای اولین بار کارها با چندین دوربین و با کیفیتی فوق العاده ثبت و ضبط شد چیزی که در هیچ جشنواره موسیقی نظیر این ثبت و ضبط دیده نشده بود؛ برای همین مخاطبی که عاشق موسیقی نواحی باشد می‌تواند بعدا کارهای هنرمندان را با کیفیت عالی در فضای مجازی دنبال کند.

این‌که جشنواره امسال در شرایط کرونایی برگزار شد اتفاق مثبتی بود، ولی برگزاری با این سکوت این ذهنیت را ایجاد کرد که هدف برگزاری جشنواره به هر قیمتی بوده؟ این طور نیست؟

نه.این نظر شماست، به هر قیمتی نبود! موسیقی نواحی متاسفانه تنها نقطه‌ به‌روزاش همین جشنواره است. دلیلی نداشت این را هم از خودمان دریغ کنیم. برای همین با توجه به شرایط کرونا باز هم جشنواره برگزار شد، موضوع جشنواره امسال هم بسیار هوشمندانه انتخاب شد موضوعی که به صورت آوازی و حداکثر با دو مجری اجرا شد. یعنی یا خواننده به صورت انفرادی بود و یا یک نوازنده آن را همراهی می‌کرد.این موضوع یعنی دوبیتی خوانی در عین مهم بودن برای مخاطب عام کمی کسل کننده است و خواص با آن ارتباط بیشتری می‌گیرند.

درباره انتخاب آثار و کیفیت اجراها هم بفرمایید؟

کیفیت و تنوع آثار بسیار عالی بود. هیچ کار ضعیفی در جشنواره اجرا نشد. همگی باکیفیت بودند و اکثر افرادی که به جشنواره آمدند برای اولین بار دعوت می‌شدند.اگر افرادی هم مجدد دعوت شدند دلیل این بود که این افراد در ژانر جدید هم قدرتمند بودند.

فکر نمی‌کنید برگزاری جشنواره به این حالت به اعتبار جشنواره لطمه زد؟

هیچ لطمه‌ای به اعتبار جشنواره زده نشد و از نظر من از سایر دوره‌ها مفیدتر بود. هم در کاروانسرای گنجعلیخان و هم در نقاط دیدنی کرمان یک آرشیو عالی از موسیقی نواحی تهیه شد و آینده ثابت می‌کند که هیچ جشنواره‌ای تابحال این اندازه دستاورد ثبت شده نداشته است. در ضمن فراموش هم نکنید قسمت ضبط‌های مستند از هنرمندان نواحی هنوز شروع نشده و از چند روز دیگر این قسمت جشنواره هم عملی می‌شود.

بهتر نبود برای جذب مخاطب بیشتر موضوعی غیر از دوبیتی خوانی انتخاب می‌شد؟

منظورتان از مخاطب بیشتر را متوجه نمی‌شوم! وقتی استاندار کرمان اجازه ورود مخاطب به محل برگزاری را ندادند و البته حق هم داشتند مخاطب بیشتر چطوری از کارها استفاده کند؟

منظورم مخاطب فضای مجازی است چون مخاطب لایوها بسیار کم بود؟

اجازه بدهید کارها به تدریج در فضای مجازی و خصوصا آپارات آپلود شود بعد میزان مخاطبان گویای موفقیت جشنواره خواهد بود در ضمن هیچ اجرای موسیقی نواحی به صورت لایو مخاطب مورد نظر خودش را نمی‌تواند به دست آورد. چون همه مطمئن هستند به صورت آفلاین در آینده می‌توانند به آثار دسترسی داشته باشند.

آیا این مقدار محدود پرداختن به دوبیتی‌خوانی که موضوع مهمی در موسیقی نواحی است کافی بود؟

دوبیتی متن غالب موسیقی نواحی‌ است و از این موضوع مهمتر در موسیقی نواحی نداریم. تعداد سازها و سر و صدای بیشتر دلیل بر کیفیت موضوع نیست. دوبیتی تنها نمونه شعر پارسی است که ریشه در ترانک‌ها و فهلویات دوره ساسانی دارد و سبکی عربی و وارداتی نیست. موسیقی نواحی بدون دوبیتی چیز زیادی برای گفتن ندارد همانطور که موسیقی کلاسیک ایرانی بدون غزل ندارد.

در این جشنواره به دوبیتی محدود پرداخته نشد ما از سیزده استان نمونه‌هایی داشتیم و از استان کرمان هم پنج نمونه متفاوت از نواحی مختلف آن را داشتیم و می‌توانم بگویم نقاط مهم دوبیتی‌خوانی کشور همگی اجرا داشتند.

شما گفتید اجراها ضبط شده و هنوز هم ادامه دارد پس بیشتر ضبط آثار بوده است و این دیگر با تعریف جشنواره سنخیت ندارد؟

شما به نوعی سعی در تحمیل این مساله دارید که جشنواره امسال بی ارزش بوده و اصلا آیا جشنواره بوده، اگر دوست دارید من این قضاوت را تایید کنم به هیچ وجه معتقد نیستم. با توجه به شرایط همه چیز عالی پیش رفت. عده‌ای در لایو کارها را دنبال کردند.آثار زیادی ثبت و ضبط شد و قسمتی از کارها در آینده برای همه علاقمندان در دسترس خواهد بود. به اضافه مستندهایی که در مناطق زندگی آن‌ها تولید می‌شود.من نمی‌توانم روی این همه دستاورد خط بطلان بکشم.

من نمی‌گویم بی‌ارزش بود، این‌که جشنواره با همه محدودیت‌ها برگزار شد خیلی هم خوب بود؛ من می‌گویم اگر مخاطب مردمی بیشتری جشنواره را می‌دید می‌توانست با توجه به نشاطی که جشنواره نواحی ایجاد می‌کند در این شرایط سخت در روحیه مردم اثر مثبتی بگذارد این طور نیست؟

مردمی هم بودند. خیلی‌ها از طریق لایو برنامه‌ها را دیدند.در ضمن تمام شرکت کنندگان هم قسمتی از مردم هستند و در یک رویداد معتبر هنری شرکت کردند و البته دستمزد مالی هم برای آنها در نظر گرفته شد. کارهایشان هم برای همیشه و با کیفیت عالی ثبت شد. شما اگر به جای دبیر جشنواره بودید چه می‌کردید؟ اتفاق بهتر دیگر این جشنواره این بود که اکثر مسایل اجرایی از جمله پوستر، مسایل مربوط به اسکان، پذیرایی، ایاب و ذهاب شهری، تصویربرداری، صدابرداری، اجرای مجریان به وسیله همشهریان کرمانی انجام شد،آن هم در سطح عالی؛ این‌ها برای کرمان بی‌سابقه بود.

خود من کار مطبوعاتی می‌کنم و می‌دانم یک خبرنگار باید با دید نقد یک مساله را واکاوی کند تا بتواند برای مخاطب رسانه ایجاد جذابیت کند ولی این را بهتر می‌دانم که بعضی رسانه‌ها سعی در تخریب جشنواره دارند فکر می‌کنم حداقل خبرنگاران کرمانی باید انعکاس مثبتی از جشنواره داشته باشند تا این جشنواره بتواند در استان کرمان به بقای خود ادامه دهد. حضور یا عدم حضور امثال من اصلا مهم نیست، مهم مردم نجیب کرمان هستند که بتوانند از تنها جشنواره ملی در استان خود لذت ببرند.

اینکه جشنواره در کرمان ماند اتفاق مثبتی است و همه دوست دارند که جشنواره سال‌های سال در کرمان بماند؟

با کیفیتی که تیم اجرایی جشنواره امسال را جلو بردند و تحسین دبیر جشنواره، معاون وزیر فرهنگ،ریاست انجمن موسیقی و سایر مسولان، احتمال ماندگاری جشنواره بسیار بالا رفت.البته با تغییر ریاست جمهوری و وزرا هیچ چیزی قابل پیش بینی نیست.

لینک کوتاه مطلب : https://comingsoonmusic.ir/?p=26761