محمدجلیل عندلیبی از موسیقی عرفانی می گوید
به گزارش کامینگ سون موزیک: قطعه زیبای «ماه فروماند از جمال محمد – سرو نباشد به اعتدال محمد…» یکی از آثار زیبای محمد جلیل عندلیبی است که براساس شعر سعدی در مدح حضرت محمد(ص) ساخته شده است. این قطعه «فخر آدم رسول خاتم» نام دارد با صدای جمیل عندلیبی یکی از قطعات خاطره‌‌برانگیز است. محمدجلیل عندلیبی آهنگساز و نوازنده سنتور تا به امروز ۱۷ اثر ارزنده درمدح حضرت محمد(ص) ساخته است.
عندلیبی در خانواده‌ای اهل عرفان و موسیقی متولد و پرورش یافته و بی‌تردید زادگاه و خاستگاه او که برخاسته از این نوع موسیقی است در این گرایش بی‌تأثیر نبوده است. عندلیبی در این‌باره گفت: «از آن زمان که خود را شناختم با موسیقی، به ویژه موسیقی عرفانی آشنا شدم. پدرم اتاق کوچکی داشت که روی دیوارهای آن یک دف و تعدادی عکس از بزرگان اهل طریقت و عرفان نصب شده بود. علاوه بر آن پنجشنبه شب‌ها به همراه پدر به تکایا می‌رفتیم و در آنجا اشعار و ملودی‌های بخصوصی به همراه ساز دف شنیده می‌شد که به اصطلاح برای عرفا بود و این نوع موسیقی از همان ابتدا در گوش و جان من نشست. بعدها که برای گذراندن دوران تحصیل به دانشکده هنرهای زیبای تهران آمدم این ارتباط همچنان ادامه داشت و اگرچه به دلیل مسافت بسیار با زادگاهم – سنندج – و قابل دسترس نبودن امکانات رفت و آمد مشکلاتی سر راهم بود، اما تلاش کردم در ماه یک یا دوبار نزد خانواده بروم و این ارتباط و علاقه با موسیقی عرفانی متوقف نشود و شب‌ها با همراهی پدر تا حدود چهار صبح در خانقاه‌ها به موسیقی عرفانی دل می‌سپردیم و این انتخاب در گرایش من بسیار تأثیرگذار بود. در واقع من با دو تربیت موسیقایی آشنا شدم نخست، گوش موسیقایی و دیگر ریتم خانقاه‌ها، و زمانی که در مرکز حفظ و اشاعه موسیقی مشغول به کار شدم، آثاری ساختم که برخاسته از همان دلتنگی‌ها و زنده نگاه داشتن خاطرات زادگاهم در دوران دانشجویی بود.»
اولین اثری که این آهنگساز با عنوان موسیقی عرفانی تولید کرد آلبوم «شعر و عرفان» بود که براساس ریتم‌ها و ملودی‌های خانقاهی ساخته شده است. او دراین باره گفت: این کار را سال ۵۴ در مرکز حفظ و اشاعه موسیقی ساختم و خواننده اثر زنده یاد رضوی سروستانی است. در واقع سال ۵۶ کنسرت خیریه‌ای در راستای کمک به زلزله‌زدگان طبس در تئاتر شهر برگزار کردیم و گروهی که این کنسرت را همراهی کرد مشتاق نام داشت. اما بعد از انقلاب (سال ۵۷) به دلیل بیماری آقای سروستانی این کار با صدای آقای شهرام ناظری اجرا و شنیده شد.»
به گفته «عندلیبی» گروه مولانا سال ۱۳۵۴ در مرکز حفظ و اشاعه موسیقی تشکیل شد و به پیشنهاد زنده‌یاد دکتر داریوش صفوت نام ابتدایی آن به احترام مشتاق علیشاه کرمانی از چهره‌های سرشناس عرفان و تصوف و شعر ادب و هنر «مشتاق» نام گرفت اما بعدها آن را به «مولانا» تغییر دادیم. به این علت که اغلب کارهایی که درقالب موسیقی فارسی یا کردی با این گروه اجرا شد با اشعار حضرت مولانا و عرفای غرب کشور بوده. در واقع تا به امروز نزدیک به ۴۰ آلبوم در ژانرهای مختلف با این گروه منتشر کرده‌ایم. ازجمله می‌شود به کارهایی چون «شعر و عرفان یا بنمای رخ»، «بی‌قرار» و «کیش مهر» اشاره کرد که هرسه با صدای آقای شهرام ناظری بسیار مورد استقبال قرار گرفت و تصانیف آن براساس ریتم‌های خاص عرفانی کردستان است. بعد از آن با آقای بهروز توکلی تصنیف «هی گُل» را اجرا کردم که با همراهی سه تارو نی در دستگا شور بود. اثر دیگرم «از دست عشق» نام داشت با صدای عزیز شاهرخ از خوانندگان مطرح کُرد و با شعری از عبدالقادر گیلانی.اما از سال ۷۰ به بعد با تولید آلبوم‌های «با قدسیان» روند خاصی را شروع کردم و هدفم این بود در زمینه ارکستراسیون کاری متفاوت برای جوانان ارائه دهم که دراین آلبوم‌ها از سازهایی چون نی، تنبور و دیوان هم استفاده شده به همراه افکت‌هایی از موسیقی الکترونیک. نمونه آن قطعه «الله مدد» است که با صدای سه خواننده پیام عزیزی، حسام لرنژاد و نگین ضیایی -همسرم- اجرا شده است. در اوایل انقلاب هم آثاری را براساس شعر سعدی در مدح حضرت محمد(ص) با مضمون شعرعرفانی چون «ماه فروماند از جمال محمد -سرو نباشد به اعتدال محمد…» ساخته‌ام که «فخر آدم رسول خاتم» نام دارد با صدای جمیل عندلیبی.
این آهنگساز موسیقی عرفانی را تعمق‌گرا دانست: «موسیقی عرفانی دارای فکر و اندیشه خاصی است و هر فردی نمی‌تواند تنها با چند سازبندی آن را تولید کند. من با آقایان شهرام ناظری، رضوی سروستانی وجمیل عندلیبی آثاری را منتشر کرده‌ام که ملودی و ریتم‌های آن براساس همان موسیقی تکایای سنندج و غرب کشور است. البته این نوع موسیقی بعد از انقلاب شکوفا شدند، در واقع انقلاب آورنده موسیقی عرفانی بود. اما پیش از انقلاب آثار بارزی تولید نشد و بعد از آن کارهای بسیاری ساختند و حتی از آثار من الگو‌برداری کردند. این دوستان براین نظر بودند که با آوردن ساز دف می‌توانند موسیقی خود را این‌گونه تعریف کنند. در صورتی که هیچ کدام از ویژگی‌ها و خصایص موسیقی عرفانی را نداشت و امروز کار به جایی رسیده که با ساز دف ملودی‌های ۸-۶ و شاد اجرا می‌کنند و نامش را موسیقی عرفانی می‌گذارند.» محمدجلیل عندلیبی موسیقی عرفانی را متفاوت از موسیقی‌های دیگر می‌داند و براین نظر است که این نوع موسیقی علاوه بر ایران و در کشورهای پاکستان و هندوستان هم مورد استفاده بوده است. او درآینده نزدیک مجموعه آلبوم‌های «با قدسیان» را منتشر خواهد کرد. او دراین باره گفت: «تصمیم دارم با قدسیان ۱۰ را هم منتشر کنم که علاوه بر همکاری خوانندگانی چون پیام عزیزی و حسام لرنژاد دوستان دیگری چون علی اسماعیلی در مجموعه ۴ این آلبوم همکاری داشته‌اند که هنوز منتشر نشده و مجموعه اخیر (با قدسیان ۶) با صدای جوانی شیفته و علاقه‌مند به موسیقی عرفانی است به نام محمد شهامت که توانسته به خوبی جذب این موسیقی شود اما متأسفانه به‌دلیل شیوع بیماری کرونا مراحل ضبط و آماده‌سازی کار فعلاً متوقف شده است.»
پاسخی موسیقایی به حرمت شکنان ساحت پیامبر(ص)
عندلیبی درباره هتک حرمت به ساحت پیامبراسلام(ص) بیان کرد: «هتک حرمت نقشه استکبار است و در واقع می‌خواهند با مشغول کردن ذهن انسان‌ها، فعالیت‌ها و نقشه‌های جهانی خود را اجرا کنند. من اثری هم دراین ارتباط در فضای مجازی منتشر کردم با صدای حسام لرنژاد و هدفم این بود با زبان موسیقی پاسخ این نااهلان را بدهم.»
لینک کوتاه مطلب : https://comingsoonmusic.ir/?p=26353
